Het scheppen van een veilig klimaat is een absolute vereiste als randvoorwaarde voor de activiteiten die Christelijke Gemeente Nederland (CGN) voor kinderen en jonge mensen organiseert. Om die reden zijn op zaterdag 20 mei 2017 zo’n 180 deelnemers uit de 10 regionale gemeenten van CGN bijeen in de ‘Oude Usselerschool’ in Usselo voor een seminar over dit belangrijke thema.
“De deelnemers krijgen deze dag meer kennis en praktische handvatten om bij te kunnen dragen aan het voorkomen van geweld, grensoverschrijdend gedag en seksueel misbruik onder kinderen en jonge mensen tijdens activiteiten van CGN, en om bij verontrustende signalen adequaat te kunnen handelen,” aldus cursusleider David Nooitgedagt. Een aangrijpend, maar belangrijk thema.
De seminardeelnemers zijn vrijwilligers die verantwoordelijkheid dragen binnen het kinder- en jeugdwerk in de regionale gemeenten van CGN. Bewustwording van hun verantwoordelijkheden en mogelijkheden in dit werk is een belangrijk doel van deze dag. CGN wil deze vrijwilligers toerusten en er alles aan doen om geweld, grensoverschrijdend gedag en seksueel misbruik binnen de invloedsfeer van CGN te voorkomen. Daarnaast is het nodig dat deze vrijwilligers weten welke stappen zij kunnen nemen als zij er onverhoopt toch mee te maken krijgen.
Het profiel van CGN is in zichzelf een sterke motivatie tegen elk vorm van grensoverschrijding. Dit profiel staat voor een persoonlijk geloof, waarin de christelijke boodschap bepalend wordt voor ons gedrag en onze keuzes. Tegelijk zou het naïef zijn om te denken dat huiselijk geweld en grensoverschrijdend gedrag zomaar aan onze deur voorbij zou gaan. Daarom is een blijvende focus nodig.
Statistieken
Onderzoek (bron: Rutgers Kenniscentrum, 2012) toont aan dat in Nederland bijvoorbeeld 17% van de vrouwen en 5% van de mannen tussen hun 12e en 25e jaar te maken hebben gehad met fysieke seksuele grensoverschrijding. Tegelijkertijd weten we dat slechts zeer weinig aangiftes op dit vlak resulteren in een veroordeling. Hier heeft onze maatschappij een groot probleem.
Actieve preventie
De leiding van CGN neemt haar verantwoordelijkheid en wil al het mogelijke inzetten om te voorkomen dat misbruik van kinderen en jonge mensen plaatsvindt binnen haar verantwoordelijkheidsgebied. Daarom is een ‘zerotolerance policy’ voor alle soorten van geweld of seksueel grensoverschrijdend gedrag in het beleid van CGN opgenomen.
David Nooitgedagt maakt al meer dan 15 jaar deel uit van het ondersteuningsteam van CGN dat zich inzet voor beleid op dit vlak. Hij laat zich er duidelijk over uit: “De waarde van het kind is in de mensenrechten en in de rechten van het kind vastgelegd en dit sluit aan bij de christelijke visie op kinderen. Een kind moet kunnen terugkijken op een blije en onbezorgde kindertijd. De leiding van CGN is enorm gemotiveerd om de veiligheid en het welzijn van kinderen blijvend op de agenda te zetten en wij zijn er ook van overtuigd dat alleen al het bespreekbaar maken en uitdragen van ons beleid een preventieve werking heeft.”
Beleid Kindermishandeling en huiselijk geweld
Het ondersteuningsteam werkt graag samen met professionals en instanties in het veld die op deze onderwerpen gespecialiseerd zijn. Op die wijze is ook in 2002 het beleidsdocument ‘Beleid Kindermishandeling en huiselijk geweld’ van CGN tot stand gekomen. Hierin wordt kennis gedeeld over het onderwerp en er staat een eenvoudig stappenplan in dat in grote lijnen overeenkomt met de meldcode die professionals hanteren. Dit betekent ook dat in voorkomende gevallen niet geaarzeld zal worden om aangifte te doen.https://www.cgn.nl/profiel/kinder-en-jeugdwerk
We hebben weliswaar een landelijk ondersteuningsteam, met onder meer twee vertrouwenspersonen en een beleidsfunctionaris in het bestuur van de landelijke activiteitenstichting van CGN, en we dragen het beleid landelijk uit, maar de afzonderlijke gemeenten van CGN hebben hun eigen verantwoordelijkheid om het beleid lokaal te implementeren in hun gemeente.
Hoe bekwaam ben jij?
Aan het begin van het programma worden 20 vrijwilligers op het podium gevraagd. Zij mogen aangeven in welke mate zij denken dat zij adequaat weten te handelen in een situatie, waarin zij vertrouwelijk te horen krijgen dat er aanleiding is voor verdenking van seksueel misbruik. Op een schaal van 1 tot 5 kunnen zij zich opstellen op het podium. Sommigen voelen zich vanuit hun beroep wat dit betreft meer op hun gemak dan anderen. Het blijkt dat er nog wel wat meer te bereiken valt.
Tijdens het seminar krijgen de deelnemers diverse cases voorgelegd om in groepen over te praten.
Openheid en veiligheid
We hebben een open en positieve leiderschapscultuur nodig, die gekenmerkt wordt door aandacht en respect voor het individu, en een waakzame, oplettende houding. Zo’n cultuur begint bij de leiding. Voorspelbaar gedrag van de leiding en goede regels die door iedereen worden gedragen, dragen bij aan veiligheid. In zo’n cultuur voelen de kinderen en jongeren zich veilig, ook degenen die om diverse redenen extra kwetsbaar zijn.
Als je het er samen over eens bent dat grensoverschrijdend en vernederend gedrag ontoelaatbaar is en wat er in voorkomende gevallen moet gebeuren, en als je oog krijgt voor de geringste vormen daarvan en dit samen bespreekt, wordt de drempel laag om ongewenste situaties te melden. Grensoverschrijdend gedrag kan dan in een vroeg stadium ontdekt worden en veel kan worden voorkomen.
Een open cultuur betekent ook dat vrijwilligers zich bewust zijn van hun eigen kwetsbare positie wanneer zij leidinggeven. In zo’n cultuur kunnen zij elkaar helpen, zodat ook de schijn van verdenkingen kan worden voorkomen.
Om een basis statement te maken, dienen alle vrijwillige medewerkers een VOG (Verklaring omtrent Gedrag) aan te leveren en daarnaast een persoonlijke verklaring te ondertekenen waarin zij de minimale eisen onderschrijven die CGN stelt aan het profiel van degenen die leidinggeven bij activiteiten voor kinderen en jongeren.
Gebruikmaken van bestaande instrumenten en bronnen
Waar de regionale gemeenten gebruik kunnen maken van bestaande bronnen en instrumenten, moedigen we aan om dit te doen. De Toolkit In Veilige handen van de Vereniging NOV bijvoorbeeld biedt uitstekende instrumenten, zoals een model gedragscode en werkvormen om aan bewustwording te werken en gezamenlijk gedragen omgangsregels op te stellen. Het is noodzakelijk dat de verantwoordelijken binnen CGN die betrokken zijn bij het kinder- en jeugdwerk kennis hebben van dit materiaal en er structureel mee bezig zijn.
Huiswerk
Allerlei onderwerpen komen langs tijdens deze dag. Signalen en gevolgen, richtlijnen hoe te handelen bij vermoeden van misbruik, het voeren van gesprekken, het omgaan met informatie, maar ook gedrag op sociale media.
Aan het einde van de dag nemen de deelnemers huiswerk mee. Ze gaan in hun regionale gemeente met extra bagage en versterkt zelfvertrouwen verder met het veiligheidsbeleid voor het kinder- en jeugdwerk.
Ieder moet bewust zijn verantwoordelijkheid nemen. Alle deelnemers weten aan het eind van deze dag ook dat zij met een oplettend oog, een luisterend oor en een liefdevol hart een verschil kunnen maken voor de kinderen in hun eigen omgeving.
Laura Corporaal uit Vlaardingen (links op de foto) heeft het seminar als zeer nuttig ervaren. “Het is zo belangrijk je bewust te zijn van je eigen houding en gedrag richting de kinderen waar je mee werkt, zodat ze zich veilig en gerespecteerd weten.”
Jaap Beerends uit Apeldoorn is na afloop van het seminar vastbesloten om in de regionale gemeente verder te gaan met het huiswerk. En ook om als team binnen een regionale gemeente hierin samen op te trekken. “Wij doen dit werk als vrijwilliger en hebben niet allemaal een opleiding op dit vlak. Daarom is het noodzakelijk om te weten hoe we kunnen handelen om een veilige omgeving te creëren”.
Mark Flietstra uit Castricum vond het seminar leerzaam, vooral het werken aan de bewustwording bij deze brede groep vrijwilligers:
“Ik ben me extra bewust geworden van mogelijke risico’s bij het voorbereiden van activiteiten. Hier ga ik preventief mee aan de slag.”