Gemeenteleven in coronatijd

Vormgeven aan het gemeenteleven in coronatijd brengt behoorlijke uitdagingen met zich mee. Het moest ineens heel anders. Al zijn we dankbaar voor alle digitale mogelijkheden, we zien ernaar uit om weer samen te komen als vanouds, maar we beseffen dat dit nog wel even kan duren.

“Toen eind februari de eerste berichten over het coronavirus in Nederland ons bereikten, hadden we, waarschijnlijk net zoals de meeste Nederlanders, nog geen vermoeden van de impact die het virus zou hebben,” zegt Petra Alberts, die zich binnen CGN onder andere bezighoudt met het veiligheidsbeleid.

“We checkten steeds weer de nieuwsberichten. Al snel begrepen we dat het menens was, en we hakten de knoop door om het geplande landweekend in maart af te gelasten. Heel kort daarna besloten we om alle kerkelijke bijeenkomsten voorlopig te annuleren, zowel nationaal als in de plaatselijke gemeenten. Het voelde onwerkelijk. Samenkomen om elkaar te versterken in het geloof is voor ons zo’n wezenlijk onderdeel van het gemeenteleven, en opeens zat iedereen thuis, in zijn eigen huis.”

Digitale geloofsopbouw

Geloofsopbouw moet doorgaan, dat is broodnodig, ook in deze tijd waarin we niet fysiek bij elkaar kunnen komen. Om daarin te voorzien is er hard gewerkt om in korte tijd de digitale voorzieningen te verbeteren. De eerste podcasts werden in een geïmproviseerde ruimte met smartphones opgenomen, binnen enkele weken werd een complete, professionele studio ingericht op één van de gemeentelocaties. Daar neemt het mediateam van CGN Online tot de zomerstop bijna wekelijks uitzendingen op die digitaal worden gepubliceerd. Sinds kort verzorgt CGN Online ook livesamenkomsten die online worden gestreamd, waarbij een realtime verbinding is tussen verschillende gemeentelocaties. Deze manier van samenkomen biedt ook nieuwe mogelijkheden: in de laatste uitzending hoorden we bijvoorbeeld persoonlijke getuigenissen van gemeenteleden uit Aruba, die de livesamenkomst op deze manier konden bijwonen.

Een groepje zangers uit CGN Groningen zingt een lied tijdens een live-uitzending van CGN.

In actie voor kinderen en jongeren

Ook voor de kinderen en jongeren waren de afgelopen maanden een vreemde periode. Geen Bijbelonderwijs, samenkomsten, sport- en clubactiviteiten of andere momenten van samenzijn, en vanaf half maart geen les meer op school. “Het was indrukwekkend om te ervaren hoe de kinder- en jongerenwerkers op allerlei manieren in actie kwamen om iets voor de kinderen en jongeren te kunnen betekenen: een persoonlijk kaartje, een verrassingspakketje aan de deur, even een praatje via Zoom,” vertelt Petra. “Gewoon even persoonlijk contact, dat betekent zoveel! In veel gemeenten komen de kinderen en jongeren ook regelmatig digitaal bij elkaar voor een opbouwend gezamenlijk moment.”

Diezelfde groep kinder- en jongerenwerkers is ook de drijvende kracht achter vereniging Active, die de ondersteunende sport- en clubactiviteiten organiseert voor jeugd en kinderen van CGN. De vrijwilligers zetten zich ervoor in om clubactiviteiten op een virtuele manier voort te zetten. En toen de overheid eind april groen licht gaf voor het hervatten van sportactiviteiten kwam het bestuur van vereniging Active direct in actie. Samen met de coördinatoren in de plaatselijke Active afdelingen maakten ze goede afspraken om kinderen en jongeren op een veilige en verantwoorde manier weer te laten genieten van samen sporten.

Sport- en activiteitenvereniging Active verzorgt activiteiten voor de jeugd die het gemeenteleven ondersteunen. Begin juni zijn ook de sporttrainingen weer voorzichtig opgestart.

Samen oplossingen zoeken

Dat er stapsgewijs weer wat meer ruimte komt voor fysieke activiteiten en bijeenkomsten is natuurlijk een positieve ontwikkeling. Maar het maakt het soms ook ingewikkeld, zo ervaart Petra, die samen met een team van betrokken vrijwilligers naar oplossingen zoekt.  Iedere stap moet op een zorgvuldige manier afgewogen worden, met in achtneming van de actuele inzichten en richtlijnen. Waar nodig wordt afstemming gezocht met de lokale overheid.

In dat kader zijn we ook erg dankbaar voor alle initiatieven van het CIO (Interkerkelijk Contact in Overheidszaken) die de belangen van religieuze organisaties behartigt in gesprek met de overheid. Het CIO ondersteunt kerken in deze moeilijke tijden, onder andere met goede informatievoorziening en het delen van nuttige tools. Zo werkte het CIO al in april een raamwerk uit voor een protocol met richtlijnen voor het kerk-zijn in de 1,5 meter samenleving.

Voorzichtige start van bijeenkomsten

Op basis van dat raamwerk zijn ook de CGN gemeenten aan de slag gegaan met het opstellen van een protocol en een gebruiksplan voor de verschillende gemeentelocaties, toegespitst op de samenstelling van de gemeente, de betreffende gemeentelocatie, en de richtlijnen van de lokale veiligheidsregio. “Het toepassen van de 1,5 meter onderlinge afstand brengt natuurlijk behoorlijke uitdagingen met zich mee,” zegt Petra. “Maar waar een wil is, is een weg. Deze maand wordt er een voorzichtige start gemaakt met samenkomsten voor kleine doelgroepen tot 30 personen. Dat geeft ons gelegenheid om de richtlijnen uit het protocol in de praktijk te testen, te evalueren en waar nodig bij te stellen, voordat op 1 juli, naar verwachting, samenkomsten tot 100 personen weer zijn toegestaan.”

Uiteraard kijken de gemeenteleden er enorm naar uit om in de komende periode in beperkte mate weer fysiek bij elkaar te komen. Toch zullen de digitale voorzieningen ook in de komende periode nog hard nodig zijn. De meeste gemeenten lopen al snel tegen praktische uitdagingen aan alleen al vanwege de beperkte ruimte in hun samenkomstzaal.

“Sommige gemeenten overwegen openluchtsamenkomsten in de zomerperiode, maar daarbij ben je natuurlijk erg afhankelijk van het weer. Voor gemeenten met meer dan 100 gemeenteleden is een samenkomst met de hele gemeente voorlopig überhaupt geen optie,” licht Petra toe. En zo zijn er nog meer uitdagingen; het samen zingen, gewoonlijk een belangrijk onderdeel van onze samenkomsten, zullen we voorlopig vermijden. Voor ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid blijft het advies om thuis te blijven en de bijeenkomst via streaming te volgen.

Het coronavirus zal ongetwijfeld nog lange tijd impact hebben op de samenleving. Hoe de komende periode eruit zal zien, is niet te voorspellen. We blijven de ontwikkelingen op de voet volgen en zullen daarop anticiperen.

In de afgelopen periode zijn veel afleveringen van het programma CGN Online geproduceerd, met uiteraard zo min mogelijk mensen in de studio, dus met op afstand bestuurbare camera’s. Bekijk hier een aantal fragmenten.